Táo bón là tình trạng phân bị ngưng đọng nhiều ngày ở ruột già khiến phân trở nên khô, cứng, khó đi cầu. Mọi lứa tuổi đều có thể bị mắc bệnh táo bón nhưng ở người cao tuổi chiếm tỉ lệ nhiều hơn cả. Bình thường một người có thể đi ngoài từ 1 – 3 lần trong một ngày hoặc trên 3 lần trong một tuần. Nếu quá 3 ngày chưa đi đại tiện hoặc đi đại tiện dưới 3 lần trong 1 tuần, và có thể từng cơn đau quặn bụng, phân rắn màu đen, hay von cục thì rất có thể bạn đã bị táo bón. Ở một số người có biểu hiện khi đi đại tiện rồi mà vẫn có cảm giác phân đang còn ở trong ruột. Bệnh táo bón ở người già là một trong những triệu chứng rất phổ biến của bệnh lý hệ thống tiêu hóa. Để tìm hiểu thêm về bệnh này, dưới đây là nguyên nhân và cách đề phòng bệnh táo bón ở người già.
Những nguyên nhân thường gặp
Mọi loại thức ăn, nước uống sau khi được nhào trộn ở dạ dày cùng với dịch vị chúng được đưa xuống ruột, đa phần thức ăn sẽ được hấp thu ở ruột non, phần còn lại và các chất cặn bã khác sẽ dồn xuống đại tràng. Tại đại tràng, số còn lại của chất dinh dưỡng sẽ được tiếp tục hấp thu , đồng thời các chất cặn bã, chất độc do vi sinh vật và quá trình chuyển hóa sinh ra sẽ được đào thải ra ngoài. Nếu chất cặn bã và các chất độc hại lưu lại trong đại tràng càng lâu càng làm ảnh hưởng đến sức khỏe. Cũng tại đại tràng, khi nước trong các chất cặn bã được hấp thu tiếp tục thì phân càng bị rắn lại và rất khó để tống phân ra trong mỗi lần đi ngoài.
Có nhiều nguyên nhân gây nên bệnh táo bón ở người già như do chế độ dinh dưỡng không hợp lý bởi vì kiêng khem quá mức hoặc ăn ít hoặc chán không muốn ăn nên chất cặn bã ít, phân ít cho nên không tạo được phản xạ co bóp của đại tràng. Có một số người do ăn những loại thức ăn có nhiều chất béo như: bơ, sữa, đường tinh chế; ăn ít chất xơ, rau, quả. Hoặc một số người già thích ăn nhiều chất cay, nóng (ớt, hành, hồ tiêu), uống nhiều rượu, bia và lượng nước đưa vào trong cơ thể hàng ngày không đủ sự cần thiết để tiêu hóa thức ăn… Suy giảm chức năng sinh lý cũng là một yếu tố thuận lợi gây ra bệnh táo bón ở người già.
Tuổi càng cao thì các chức năng sinh lý càng bị giảm sút đáng kể, ví dụ như cơ hoành, cơ vùng xương chậu yếu đi làm hạn chế nhu động của ruột. Thêm vào đó các dịch bài tiết của đường ruột cũng giảm đáng kể như dịch vị, dịch mật, dịch ruột. Người ta cũng thấy rằng sự co bóp của cơ trơn đường tiêu hóa ngày càng yếu dần cũng làm gia tăng nguy cơ bị bệnh táo bón ở người già. Những người già ít vận động ví dụ do đau khớp gối, đau lưng mãn tính hoặc chân yếu khó đi lại sẽ làm cho mọi cơ quan của cơ thể hoạt động kém đều đặn cũng rất dễ xảy ra táo bón. Ngoài ra người ta cũng thấy các tác dụng phụ của thuốc cũng gây ra táo bón như những thuốc có chất tannin, thuốc chống trầm cảm, thuốc bao bọc niêm mạc dạ dày có chứa nhôm hoặc ở người già lạm dụng một số thuốc có tác dụng nhuận tràng như forlax do dùng nhiều quá không có tác dụng nhuận tràng như mong muốn.
Cách đề phòng
Để đề phòng bệnh táo bón ở người già hoặc giảm dần bệnh táo bón nên ăn nhiều rau trong mỗi bữa ăn. Các loại rau phù hợp với người cao tuổi là rau mồng tơi, rau khoai lang, rau muống, rau dền, rau đay. Nên ăn một số thức ăn có nhiều chất xơ. Nên ăn một số quả như: cam, quýt, bưởi (nên ăn cả múi để có chất xơ), đu đủ chín, dưa chuột, mướp đắng, quả mướp. Chuối chín hoặc củ khoai lang cũng có giá trị đáng kể trong việc phòng táo bón.
Không nên uống rượu, bia; không ăn chất cay, nóng như ớt, hành, hồ tiêu. Những người có bệnh được bác sĩ chỉ định dùng thuốc mà có tác dụng phụ gây táo bón thì cần dùng đúng chỉ định của bác sĩ không lạm dụng thuốc và khi có hiện tượng tác dụng phụ gây táo bón cần báo ngay cho bác sĩ để có hướng xử trí thích hợp.
Hàng ngày không nên ngồi lâu một chỗ như xem vô tuyến và nên tập thể dục nhẹ nhàng tùy theo sức của từng người. Hình thức vận động tốt nhất là đi bộ. Mỗi ngày nên đi bộ tối thiểu 30 phút, không nên đi bộ quá một giờ và nên chia thành 2 – 3 lần đi bộ.
xem thêm:
